بعد از جنگ جهانی دوم و اواسط دههٔ ۱۹۵۰، آلمان غربی مانند دیگر کشورهای عضو ناتو و سازنده جنگ‌افزار، به فکر تجهیز نیروهای نظامی خود با اسلحه‌ای بودند که علاوه بر نیاز به خدمهٔ تک‌نفره (سلاح انفرادی) و خودکار و نیمه‌خودکار بودن و داشتن قدرت یک تیربار (مسلسل) و دقت یک تفنگ، قابلیت پشتیبانی از کالیبر نوع جدید ناتو «۷٫۶۲ × ۵۱» را داشته باشد. در ابتدا، آلمان قصد خرید مجوز ساخت سلاح اف‌ان‌فال (FNFAL) بلژیکی را داشت، اما پس از مخالفت بلژیک، پیشنهاد خرید یکی از طراحی‌های شرکت ساخت سلاح اسپانیایی با نام ست‌می (CETME) را ارائه کرد و سپس در سال ۱۹۵۹ شرکت هکلر و کخ (Heckler & Koch) آلمان غربی (واقع در اوبرندورف آم نکا) موفق شد تفنگ خودکار و نیمه‌خودکار ژ۳ را به جهان عرضه کند.
مشخصات سلاح
نوع :تمام‌خودکار، نیمه‌خودکار
خاستگاه:آلمان غربی، بهبود یافتهٔ سلاح ست‌می-ب (CETME-b) اسپانیایی بین ۱۹۵۴ و ۱۹۵۹
طراح:موزر، هکلر و کخ، CETME
طراحی شده در:دهه ۱۹۵۰
وزن :۴٫۱ (G3A3) تا ۵٬۵۴ (G3SG/1)
خدمه:تک‌نفره
هکلر و کخ ژ-۳، (به آلمانی: Gewehr 3) یک تفنگ جنگی اتوماتیک ساخت شرکت هکلر و کخ با همکاری شرکت دولتی اسپانیایی CETME است
این جنگ‌افزار در سال ۱۹۵۹ به عنوان سلاح سازمانی ارتش آلمان انتخاب شد و از آن پس در طی چهل سال بیش از شصت کشور از جمله ترکیه، یونان، سوئد، پاکستان، استونی, پرتغال، مکزیک و ایران (در حال حاضر برای ارتش جمهوری اسلامی ایران) آن را برای نیروهای مسلح خود بکار گرفتند. شرکت هکلر-کخ این اسلحه را در سال ۲۰۰۰-۲۰۰۱ از لیست ساخت شرکت خارج کرد.
رمز موفقیت ژ-۳ در سادگی و قیمت ارزان ساخت آن است. این سلاح با فشنگ پرقدرت ۷٫۶۲ میلیمتری ناتو تغذیه میشود و می‌تواند در حالت تک تیر و رگبار عمل کند و دارای نوعی با قنداق تاشو نیز هست. این اسلحه در زمان جنگ ایران و عراق توسط ایران استفاده شد. ارتش آلمان در سال ۱۹۹۷ تفنگ ژ ۳۶ را جایگزین ژ ۳ کرد.
بعد از جنگ جهانی دوم و اواسط دههٔ ۱۹۵۰، آلمان غربی مانند دیگر کشورهای عضو ناتو و سازنده جنگ‌افزار، به فکر تجهیز نیروهای نظامی خود با اسلحه‌ای تک‌نفره (سلاح انفرادی) با قابلیت شلیک خودکار و نیمه‌خودکار و داشتن قدرت یک تیربار (مسلسل) و دقت یک تفنگ بود که از فشنگ جدید ناتو «۷٫۶۲ × ۵۱» استفاده کند. در ابتدا، آلمان قصد خرید مجوز ساخت سلاح اف‌ان فال (FNFAL) بلژیکی را داشت، اما پس از مخالفت بلژیک، پیشنهاد خرید یکی از طراحی‌های شرکت ساخت سلاح اسپانیایی با نام ست‌می (CETME) را ارائه کرد و سپس در سال ۱۹۵۹ شرکت هکلر و کخ (Heckler & Koch) آلمان غربی (واقع در اوبرندورف آم نکا) موفق شد تفنگ خودکار و نیمه‌خودکار ژ۳ را به جهان عرضه کند.
در حال حاضر بیش از ۶۰ کشور دنیا از این سلاح استفاده می‌کنند و ۸ کشور از جمله ایران سازنده این سلاح هستند.
بیش از ۴۵ سال است که سلاح ژ۳ بعنوان سلاح سازمانی در اختیار ارتش و نیروهای مسلح ایران است. این سلاح در ابتدا بصورت تعداد محدودی توسط کارخانه هکلر و کخ تحویل ارتش ایران شد. سپس کارخانه اقدام به راه اندازی خط تولید این سلاح در صنایع مسلسل‌سازی ارتش (جنگ افزارسازی فعلی) کرد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، متخصصین آلمانی ایران را ترک کردند. در جریان پیروزی انقلاب اسلامی و با هجوم مردم به کارخانه و اشغال آن بسیاری از مدارک فنی و ابزارهای تولید آن از دست رفت. سپس با تلاش متخصصین کارخانه، خط تولید بازسازی و راه اندازی شد. به دلیل استفاده از این سلاح در ارتش ایران و انعقاد پیمان سنتو بین ۳ کشور ایران، ترکیه و پاکستان، این دو کشور نیز نسبت به انتخاب این سلاح برای نیروهای مسلح خود مبادرت ورزیدند. نمونه‌های جدید این سلاح مجهز به مکانیزم چکاننده ۳ تیر نیز میباشد.
مشخصات تفنگ ژ۳
ژ۳ یک سلاح انفرادی است و دارای دو حالت خودکار و نیمه‌خودکار است. حالت خودکار به معنی شلیک پیوستهٔ مسلسل‌وار پس از یک بار مسلح شدن توسط انسان، و حالت نیمه‌خودکار به معنی شلیک یک تیر پس از مسلح شدن و سپس مسلح شدن به صورت خودکار و آمادگی برای شلیک دوباره‌است. ژ۳ با فشار مستقیم گاز باروت بر آلات متحرکه مسلح میشود. به این معنی که پس از کشیدن ماشه و ضربهٔ چخماق به عقب گلنگدن و در نتیجهٔ آن ضربهٔ سوزن به چاشنی انتهای فشنگ، پس از انفجار باروت موجود در پوکه، تیر (مرمی) در اثر فشار گاز باروت به جلو پرتاب میشود و گاز باروت از طریق پوکه به سمت عقب، روی آلات متحرکه (که گلنگدن در آن قرار دارد) فشار وارد می‌کند و در نتیجهٔ این عمل، کل آلات متحرکه به سمت عقب رفته و عمل مسلح شدن به طور خودکار انجام میشود. تغذیهٔ ژ۳ با خشاب ۲۰ فشنگی از زیر قبضه تپانچه‌ای انجام میگیرد. برگه ناظم آتش این سلاح دارای ۳ وضعیت است؛ (بالا ضامن، وسط تک تیر، پائین رگبار). لولهٔ ژ۳ با هوا خنک میشود.
دستگاه نشانه‌روی ژ۳ دو نوع است:
الف – دستگاه نشانه‌روی مکانیکی: شامل مگسک ثابت و روزنه دید متحرک (طبلک برد) که روی طبلک برد متحرک از شماره‌های ۱ تا ۴ مدرج شده و هر شماره نشانگر ۱۰۰ متر است.
ب – دستگاه نشانه‌روی اپتیکی (دوربین): که توسط یک پایه استاندارد بر روی قبضه نصب میگردد و خود دوربین در دون نوع متفاوت (۱ – دوربین دید در شب. ۲ – دوربین معمولی) میباشد. این تفنگ در دو گونه قنداق ساخته میشود:
قنداق ثابت چوبی و کائوچویی در مدل ژ۳-آ۳ (G3-A3)
قنداق تاشو فلزی کشویی در مدل ژ۳-آ۴ (G3-A4)
مشخصات فنی
کالیبر: ۷٫۶۲ × ۵۱ میلیمتر برابر با ۰٫۳۰۸ اینچ (.308 in)
وزن با خشاب فولادی پر و سرنیزه همراه غلاف آن: ۴٬۹۶ کیلوگرم
وزن بدون سرنیزه و خشاب: ۴٫۲۰۰ کیلوگرم در نوع کامل آن با قنداق پلاستیکی و خشاب پر) ۴٫۷ کیلوگرم
وزن خشاب آلومینیومی: ۱۳۰ گرم
وزن خشاب فولادی: ۲۶۰ گرم
وزن فشنگ: ۲۴ گرم
طول تفنگ با سرنیزه: ۱۲۴٫۶ سانتیمتر
طول سلاح بدون سرنیزه: ۱۰۲٫۶ سانتیمتر
طول سلاح در حالت بسته: ۸۴ سانتیمتر
طول لوله: ۴۵ سانتیمتر
ظرفیت خشاب: ۲۰ فشنگ
تعداد و گردش خان: ۴ عدد از چپ به راست با ۱٫۵ دور گام.
سرعت اولیه گلوله: ۷۸۰ متر بر ثانیه
نواخت تیر علمی: ۵۰۰ الی ۶۰۰ تیر در دقیقه
نواخت تیر عملی: ۱۲۰ الی ۱۵۰ تیر در دقیقه
برد مؤثر: ۴۰۰ متر در حالت معمول و ۶۰۰ متر با استفاده از دوربین
برد نهایی:۳۷۵۰ متر
معایب و محاسن
ژ۳ به عنوان سلاحی برای کاربرد یک‌نفره بسیار سنگین است. وزن نهایی آن هنگام اتصال سرنیزه با غلاف و پر بودن خشاب، نزدیک به ۵ کیلوگرم است و این وزن زیاد، مانعی برای فرد حمل کننده برای مانور راحت و سرعت‌بخشی به انجام عملیات نظامی است. با اینکه برد نهایی ژ۳ نزدیک به ۳۷۵۰ متر است، اما در بردهای زیاد دارای دقت پایینی است. از معایب دیگری که برای ژ۳ ذکر شده‌است، لگد بسیار سنگین آن است.[۴] در عین حال، دقت ژ۳ در برد کمتر از ۴۰۰ متر بسیار بالاست. نکتهٔ مهم در مورد این سلاح، اثر گذاری بسیار بالای آن است. وجود ۴ عدد خان با گام ۱٫۵ دور، سرعت ۸۰۰ متری مرمی در لحظهٔ خروج از لوله و کالیبر بالای آن (۷٫۶۲)، باعث میشود تا گلوله بسیار قدرتمند باشد و حتی در صورت عدم برخورد با هدف و رد شدن گلوله از کنار آن، به علت چرخش زیاد و تحت تاثیر قراردان هوای مجاور، به هدف صدمه قابل توجهی بزند. این سلاح در صورت سهل‌انگاری در تمیز کردن و نگهداری نامناسب، دارای گیر بسیار بالا است و به این دلیل در جنگ‌های چریکی و شهری استفادهٔ محدودی دارد.
ابزارها و لوازم فرعی
سر نیزه، شعله پوش مانوری، بند، دوپایه، دوربین معمولی، دوربین دید در شب، وسایل تنظیف که شامل: روغندان، برس زبر، برس نرم فرچه مویی زنجیر لوله پاک کن، خشاب آلومینیومی است. وسایل لوله جوفی (جعبه خفیف) که با نصب این وسایل بر روی سلاح می‌توان کالیبر آنرا به ۰٫۲۲ اینچ تبدیل نمود. این کار جهت شکار و تمرین تیراندازی انجام میگیرد. که وسایل لوله جوفی عبارتند از: آلات متحرکه مخصوص، ۲ عدد خشاب مخصوص ۰٫۲۲ اینچی، لوله مخصوص خفیف، جعبه تنظیف.
مهمات
تفنگ ژ۳ بدون نیاز به افزودن وسایلی خاص، و فقط با عوض کردن فشنگ و استفاده از نوع گازی شش‌پر می‌تواند نارنجک تفنگی شلیک کند. انواع مختلفی از فشنگ‌های رسام، آتش‌زا، مانوری و شکاری برای کاربرد در این اسلحه طراحی شده‌اند.
نارنجک‌های تفنگی
انواع مختلفی از نارنجک‌های تفنگی برای عملیات ضد شورش، علیه نفرات، علیه سنگرها و نارنجک‌های ضد تانک و ادوات زرهی مخصوص این تفنگ موجود هستند. تمام نارنجک‌های مخصوص ژ۳ بدون نیاز به تعویض لوله و قطعات دیگر قابل استفاده هستند.
انواع نارنجک تفنگی مخصوص تفنگ انفرادی ژ۳ نوع نارنجک نشان و شکل – کاربرد
ضد تانک به رنگ مشکی، دارای حرف روی بدنه برضد ادوات زرهی دشمن
ضد تانک آموزشی آبی رنگ، از جنس پلاستیک برای تمرین پرتاب با تفنگ
اشک‌آور به رنگ قرمز، اندازهٔ کوچک‌تر در شهرها و جنگ‌های نزدیک به عنوان ضد شورش و عاملی برای پراکندگی دسته‌ها
ضد نفر به رنگ زرد، در بعضی موارد طوسی رنگ پرتاب در سنگر، پرتاب به سوی نفر و دسته
فشنگ‌های مخصوص
فشنگ‌های مختلفی برای کاربردهای جنگی، ضد نفر، ضد خودرو، آموزشی و شکاری مورد استفاده قرار می‌گیرند. مرمی نوع شکاری بدون پوسته و دارای نوک صیقلی است تا گوشت شکار را متلاشی نکند.
انواع فشنگ مورد استفاده در تفنگ انفرادی ژ۳ نوع فشنگ نشان و شکل – کاربرد و توضیح
جنگی معمولی رنگ اصلی فشنگ طلایی، دارای مرمی مسی رنگ و نوک تیز فشنگ بسیار قوی برضد نفرات
رسام نوک قرمز مرمی و یک حلقه در انتهای مرمی ارسال علامت، ایجاد خط آتش برای راهنمایی دیگر تیراندازان
ثاقب نوک سیاه رنگ مرمی برضد نفرات و خودرو، قابلیت نفوذ در خودروهای زرهی سبک
آتش‌زا نوک آبی در مرمی برای اتش زدن انبارهای مهمات و یا پوشاک
آموزشی وجود سوراخ روی پوکه برای آموزش گذاشتن فشنگ در خشاب
فشنگ گاز (سه‌پر – فشنگ مشقی) بدون مرمی، نوک فشنگ مشکی رنگ آموزش نشانه‌گیری تیراندازی
فشنگ گاز (شش‌پر – مخصوص نارنجک) بدون مرمی، نوک سبزرنگ برای پرتاب نارنجک‌های تفنگی
فشنگ مانوری مرمی پلاستیکی آبی رنگ عملیات ضد شورش و مانور
فشنگ شکاری نوک مرمی تیز نبوده و صیقلی است شکار حیوانات
فشنگ سر باز بدون مرمی، نوک قرمز کاربرد آموزشی
در این مقاله به طور کامل با اسلحه معروف ژ-3 آشنا خواهید شد.
بیوگرافی کامل اسلحه ژ-3
مشخصات:
1. جنگ افزاری است خودكار كه بوسیله ناظم آتش بصورت خودكار و به ضامن در می آید.
2. با هوا خنك میشود.
3. با فشار مستقیم گاز باروت مسلح می شود.
4. با خشاب 20 تیری تغذیه میشود .
5. بوسیله نفر حمل میشود.
6. دستگاه نشان روی آن بسادگی قابل تغییر و تنظیم است.
مختصات :
1. كالیبر 62/7میلیمتر (30/0اینچ)
2. وزن بدون خشاب 200/4كیلوگرم
3. طول سلاح بدون سرنیزه 5/102سانتیمتر
4. سرعت ابتدایی گلوله در ثانیه اول 800متر بر ثانیه
5. نواخت تیر بطور علمی 500الی600تیردر ثانیه
6. نواخت تیر بطور عملی 120الی150تیر در دقیقه
7. تعداد خان 4 عدد
8. گردش خان از چپ به راست
9. برد موثر بدون دوربین 400متر
10. برد موثر با دوربین 600متر
11. برد نهایی 3500 متر
بیوگرافی کامل اسلحه ژ-3
ماموریت:
تیراندازی برعلیه نفرات دشمن.
سازمان وخدمه :
جنگ افزار ژ-3 سلاحی است انفرادی ،دارای یك نفر خدمه و برابر جدول سری ام در كلیه رسته ها.
انواع تفنگ ژ-3:
دونوع مختلف داریم:
1. با قنداق تاشو (به منظور سهولت در امر پرش)
2. با روپوش و قنداق پلاستیكی
مقدورات:
1. قدرت زیاد نسبت به تفنگهای مشابه با اندازه طول فشنگ ومرمی.
2. دقت تیر به خاطر طول مناسب لوله.
3. مجهز به دوربین برای استفاده در مسافتهای بیشتر از 400 متر و همچنین مجهز به دوربین دید در شب.
محدودیتها:
1. عدم تغذیه با خشاب بیشتر از 20 تیری بعلت بلندی طول فشنگ.
2. لگد تفنگ نسبت به جنگ افزارهای انفرادی كه دارای فشنگ های كوتاهتر است بیشتر است.
3. موارد گیر نسبت به جنگ افزارهای انفرادی بیشتر است.
نامگذاری قطعات:
1. لوله و متعلقات
2. گلنگدن و متعلقات
3. دستگاه چكاننده و متعلقات
4. قنداق و متعلقات
5. روپوش لوله
6. شعله پوش
7. بند
8. خشاب
بیوگرافی کامل اسلحه ژ-3
بازو بسته كردن بطریق زیر است
الف)باز و بسته كردن مختصر جهت نظافت جنگ افزار است كه خدمه قبل از تیراندازی به منظور آگاهی از سالم بودن قطعات جنگ افزار انجام می دهد این نوع بازو بسته كردن مخصوص خدمه می باشد.
ب)باز و بسته كردن كامل كه مخصوص تعویض قطعات بوده مخصوص افراد فنی است.
ج)باز و بسته كردن مخصوص كه شامل تعمیر قطعات ویژه جنگ افزار است كه افراد متخصص تعمیراتی مجاز به باز و بسته كردن آنها می باشند.
باز و بسته كردن جنگ افزار ژ-3 (برای نظافت)
1. قبل از باز كردن اسلحه را به ضامن كنید.
2. خشاب را بردارید.
3. تفنگ را خالی كنید(دستگیره آتش را به عقب كشانده مطمئن شوید كه خزانه خالی است دستگیره را رها كنید و جنگ افزار را رو به هوا گرفته وماشه را بچكانید).
عمل سلاح جنگی
تظاهر
عبارت است از ظاهر شدن یك عدد فشنگ در مسیر گلنگدن توسط فشار صفحه خوراك دهنده.
ادخال
عبارت است از هدایت یك عدد فشنگ در مسیر گلنگدن كه توسط شاخه های گلنگدن در اثر پیشروی آلات متحرك فشنگ مزبور را در مسیر گلنگدن قرار گرفته توسط شاخه های گلنگدن به داخل لوله هدایت می گرددوعمل ادخال انجام می شود.
بسته كردن
ضمن پیشروی آلات متحرك پیشانی جنگی گلنگدن به ته خزانه لوله چسبیده و عمل بسته شدن انجام می گیرد.بنابراین بسته شدن برخورد پیشانی گلنگدن به ته خزانه لوله می باشد.
چفت شدن
چون در موقع بسته شدن پیشانی جنگی به ته لوله برخورد می كند در این حال بدنه آلات متحرك در اثر فشار فنر ارتجاع هنوز به سمت جلو حركت می نماید در نتیجه این فشار به هادی سوزن منتقل می گردد و سبب می شود كه غلطكهای روی هادی سوزن حركت نمایند و از داخل گلنگدن خارج می شود و در داخل مقر خود در بدنه قرار می گیرد.
ضربت زدن
در موقع چفت شدن فاصله سوزن وپیشانی جنگی كم می گردد وهنگامی كه ماشه می چكانیم چخماق به ته سوزن ضربت زده و نوك سوزن از سوراخ پیشانی جنگی خارج شده و به ته چاشنی فشنگ ضربت می زند.
مرحله دوم
* زمانیكه آلات متحرك در اثرفشار گازباروت به عقب حركت می نماید اعمال زیر انجام میشود:
رها شدن
فشار گاز باروت به پیشانی جنگی گلنكدن سبب می گردد كه غلطكها به مارپیچهای مقر خود برخورد نموده و به داخل گلنكدن برود و در نتیجه به هادی سوزن فشار آورد و فاصله بین گلنكدن متحرك را برقرار می نماید.
باز شدن
جدا شدن پیشانی جنگی گلنكدن از ته خزانه لوله.
مسلح شدن
ضمن عقب نشینی آلات ماهیچه تحتانی آلات متحرك چخماق را به عقب می خواباند ودر نتیجه سرپایه آتش با دهانه عقبی چخماق درگیر میشود و جنگ افزار مسلح میگردد.
اخراج
خارج شدن پوكه از خزانه لوله توسط فشنگ كش.
پرش
پرتاب پوكه بخارج توسط فشنگ پران.
بیوگرافی کامل اسلحه ژ-3
گیر و رفع گیر
عدم تظاهر فشنگ ظاهر نشده و فشنگ داخل خشاب نمی باشد.
1. فنر صفحه خوراك دهنده كه ضعیف یا شكسته است.
رفع گیر :فنر صفحه خوراك دهنده تعویض شود.
2. بدنه خشاب فرورفتگی دارد یا خشاب قر شده است.
رفع گیر :خشاب را عوض كنید.
3. خشاب كثیف است و صفحه درمیان آن گیر میكند.
عدم ادخال (فشنگ داخل لوله نمیباشد)
1. جان لوله كثیف است.
رفع گیر :جان لوله را تمیز كنید.
2. فنر ارتجاع ضعیف یا كثیف است.
رفع گیر :فنر ارتجاع را عوض كنید.
3. فشنگ كثیف یا معیوب است .
رفع گیر :فشنگ را عوض كنید.
عدم چفت شدن (غلطكها در مقر مربوطه قرار نمگیرد. )
1. دستگیره آتش محكم به جلو رها نشده است.
رفع گیر :مجددا دستگیره ها را به عقب بكشیدو رهاكنید.
2. فنر ارتجاع شكسته یا ضعیف است.
رفع گیر:فنر ارتجاع را عوض كنید.
3. غلطكها شكسته یا معیوب است.
رفع گیر :گلنگدن را عوض كنید.
4. ریلهای بدنه كثیف است.
رفع گیر:ریلهای بدنه را تمیز كنید.
عدم ضربه زدن
1. بدنه ضامن آتش روی ضامن است .
رفع گیر :برگه را از ضامن خارج كنید.
2. فنر چخماق شكسته یا معیوب است.
رفع گیر: آن را عوض كنید.
3. فنر سوزن شكسته یا معیوب است .
رفع گیر :آن را عوض كنید.
4. سوزن شكسته یا معیوب است.
رفع گیر :آن را عوض كنید.
5)مهمات معیوب است.
رفع گیر :فشنگ را خارج كنید و فشنگ دیگری بگذارید.
عدم رها شدن (مرمی از فشنگ رها نمی شود.)
1. چاشنی یا باروت فشنگ فاسد شده است.
رفع گیر :فشنگ را عوض كنید.
2. فشنگ آموزشی می باشد.
رفع گیر :فشنگ را عوض كنید.
3. مرمی معیوب است ودر لوله گیر میكند.
رفع گیر :فشنگ را عوض كنید.
4. لوله كثیف است و گلوله گیر میكند.
رفع گیر:لوله تمیز شود.
5. سر لوله ضربه خورده واز خروج مرمی جلوگیری می كند.
رفع گیر:اسلحه عوض شود.
عدم باز شدن و برگشت
1. غلطكها به علت كثیفی در مقر خود گیر كرده و محكم شده .
رفع گیر:غلطكها را آزاد كرده و تمیز و روغن كاری شود.
2. جان كثیف است.
رفع گیر:جان لوله را تمیز میكنیم.
3. ریلهای بدنه صدمه دیده است.
رفع گیر :برای تعمیر آن اقدام كنید.
عدم اخراج (بوته از داخل جان لوله خارج نمی شود.)
1. فنر فشنگ كش معیوب یا شكسته است.
رفع گیر: فشنگ كش را عوض كنید.
2. فنر فشنگ كش معیوب یا شكسته است.
رفع گیر:فنر آن را عوض كنید.
3. پوكه تغییر شكل داده است.(در داخل جان لوله است)
رفع گیر:پوكه را با سمبه خارج كنید.
4. جان لوله كثیف است.
رفع گیر :جان لوله را تمیز كنید.
عدم پرش پوكه(بخارج پرتاب نمیشود.)
1. فشنگ پران شكسته است.
رفع گیر:فشنگ پران را عوض كنید.
2. محل خروج پوكه آسیب دیده است.
رفع گیر:آن را تعمیر كنید.
3. اسلحه كثیف است و آلات متحرك بخوبی عقب نمی آید.
رفع گیر:اسلحه تمیز و روغنكاری شود.
عدم مسلح شدن(اسلحه مسلح نمشود.)
1. دهانه های چخماق شكسته است.
رفع گیر:چخماق را تعویض شود.
2. پایه آتش معیوب است.
رفع گیر:پایه آتش تعویض شود.
خشاب
خشاب تشكیل شده ا ست از:
1. استوانه خشاب
2. صفحه خوراك دهنده
3. فنر صفحه خوراك دهنده
4. صفحه زیرین یا نگه دارنده كه بصورت كشوی در زیر خشاب قرار میگیرد كه مانع خروج فنر وصفحه خوراك دهنده به بیرون میباشد.
انواع مهمات ژ-3
1. فشنگ جنگی
2. فشنگ مانوری
3. فشنگ گازی(برای پرتاب نارنجك تفنگ)(برد تا150متر)
4. فشنگ مشقی (دارای مرمی فولادی)
روشهای نشانه روی
1. ایستاده
2. بزانو
3. دراز كش
4. نشسته
5. هجومی
قبل از شروع تیر اندازی
1. برای هریك نفر تیر انداز باید یكنفر كمك تعین كند.
2. تیراندازها درخط آتش (دریك صف )وبه فاصله معین حدود فاصله30 پلو در پشت زیلو ایستاده و تفنگ درروی زیلو درجلوی تیر انداز به نحوی به سر لوله جلو یا به طرف سیبل باشد روی زمین قرار گیردو هر كمك به فاصله دو قدم پشت سرتیرانداز قرار میگیرد.
نكته:
تصویر خط نشانه :از روزنه دیده بنوك مگسك زیر خال سیاه تشكیل شده است.
